Carnavalisten Tips: Voorkom een schorre stem met Carnaval
Een hese stem, of helemaal geen stem meer. Voor de carnavalisten onder ons hoort het bij vastelaovend als een pekske en een pilske. Wie tijdens het ‘feest aller feesten’ dag in dag uit op stap is, kent het wel: de stem die alsmaar heser wordt en een geluid dat op aswoensdag is verworden tot wat gepiep en gekraak. De reden van dit ongemak is overbelasting van de stembanden.
Stemgeluid ontstaat doordat twee slijmvlieslagen (de stemplooien) in de keel gaan trillen. Die trilling komt door het sluiten van beide plooien tegen elkaar, waarna ze gaan trillen bij het uitademen. Bij mannen trillen ze bij normale spreekhoogte honderd maal per seconde, bij vrouwen tweehonderd maal per seconde. Tijdens het vieren van meerdere dagen vasteloavend worden de stemplooien al gauw te zwaar op de proef gesteld. De plooien worden dikker dan normaal of raken misschien zelfs beschadigd, waardoor bijvoorbeeld een poliep, een zwelling, kan ontstaan. Vergelijk het met klappen in je handen; gewoon klappen als applaus geeft geen problemen. Ga je een hele dag klappen of heel hard klappen, dan krijg je rode handen, blaren en wellicht zelfs eelt. Door die verdikking of beschadiging van de stemplooien trillen ze niet meer soepel en komt er dus geen goed geluid meer uit voort.
Bij griep kun je ook hees worden, maar dat heeft een heel andere oorzaak. Dan is de slijmvlieslaag, net als in de neus en de keel, ook ziek en verdikt.
Tijdens carnaval zijn de slijmvlieslagen gewoon gezond, maar wordt te veel van ze verlangd. Dat komt door de luidheid van spreken of zingen en de techniek die je daarbij gebruikt. Als je hard schreeuwt ‘met je keel’, kortom als alle spieren in de hals moeten aanspannen om te schreeuwen, dan ben je fout bezig. De stemplooien hebben het dan veel te zwaar. Als je schreeuwt met goede ademsteun (‘uit de buik’, zoals je vaak hoort) dan is dat minder belastend voor de plooien. Al zit aan deze laatste vorm van schreeuwen ook wel degelijk een grens.
Daarnaast heeft ook rook een slechte invloed op de stemplooien. De ingeademde rooklucht is te droog en te warm voor de plooien en de rook zelf prikkelt het slijmvlies. Sommige mensen krijgen hierdoor een vochtophoping in de stemplooien, een stemplooi-irritatie of een -ontsteking. Net als overbelasting is dit een aanslag op je stemplooien.
Alcohol heeft niet direct invloed op de stem. Wel is het zo dat de slijmvliezen door alcohol uitdrogen en je na een tijdje doordrinken ook de controle over de aansturing van de stem enigszins kwijtraakt waardoor de belasting toeneemt.
Een goede raad om stemklachten te voorkomen is, raar genoeg, het dragen van gehoorbeschermers of oordoppen. Het probleem in een luidruchtige omgeving als een café is namelijk vaak dat je jezelf niet goed hoort door veel omgevingslawaai. Als je oordoppen draagt, hoor je jezelf veel beter spreken en ga je vanzelf niet zo schreeuwen. Bijkomend voordeel is dat je gelijktijdig je gehoor beschermt.
Probeer verder laag te blijven spreken, dus ga niet gillen. Af en toe playbacken in plaats van elke carnavalskraker meezingen, geeft ook minder belasting.
Tot slot: drink naast de nodige alcohol ook voldoende water om de slijmvliezen niet te laten uitdrogen.
| Op
